Với lượng bán ra cả năm 2022 có thể chạm ngưỡng 500.000 chiếc, thị trường ô tô Việt nam sẽ được gỡ bỏ mác “thị trường nhỏ” và chuyển sang giai đoạn phát triển khác, hứa hẹn sự bùng nổ không xa.

Lắp ráp ô tô tại nhà máy của Ford Việt Nam ở tỉnh Hải Dương. Ảnh: Đức Thanh

Vượt mác “thị trường nhỏ”

Tại Việt Nam, hoạt động bán hàng trong 11 tháng năm 2022 của các doanh nghiệp ô tô đạt kết quả rất ấn tượng. Thống kê của Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) cho thấy, trong 11 tháng, thị trường ô tô Việt Nam đã bán được 369.334 xe, tăng 43% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, xe ô tô du lịch tăng 63%; xe thương mại tăng 0,3% và xe chuyên dụng giảm 9% so với năm 2021.

Đáng nói là, doanh số bán hàng mà VAMA công bố chưa tính tới 72.037 xe Hyundai được bán ra, hoặc số lượng hơn 20.000 xe của VinFast và cũng chưa có số liệu của Mercedes-Benz Việt Nam. Như vậy, việc thị trường ô tô Việt Nam cán mốc 500.000 xe trong năm 2022 là điều chắc chắn.

Trước đó, doanh số của ngành chỉ dừng ở xung quanh mức 400.000 xe/năm (năm 2019 đạt 409,412 xe, năm 2020 là 407.655 xe, năm 2021 bán được 409.844 xe). Vào tháng 1/2022, ông Phạm Văn Dũng, khi đó là Tổng giám đốc Ford Việt Nam đã nhận định về khả năng doanh số bán xe năm 2022 sẽ đạt tốc độ tăng trưởng nhanh, sau khi đã bị “nén” lại trong năm 2020-2021.

Như vậy, khi đạt được doanh số 500.000 xe/năm, thị trường ô tô Việt Nam không còn là thị trường nhỏ nữa, sẽ gần gấp đôi thị trường Philippines và khoảng cách với Thái Lan cũng thu hẹp hơn.

Nhìn rộng hơn, các chuyên gia cho rằng, với một nước mà GDP bình quân đầu người bắt đầu vượt ngưỡng 3.000 USD/năm như Việt Nam hiện nay, thì quá trình ô tô hóa bắt đầu diễn ra mạnh mẽ.

Xe sạch nào lên ngôi

Trong năm 2022, thị trường ô tô đã đón nhận khoảng 50 lần giới thiệu xe mới hoặc phiên bản nâng cấp với tất cả các phân khúc. Đáng chú ý, nhiều dòng xe hybrid, xe thuần điện lần đầu tiên được giới thiệu tới Việt Nam, tạo cơ hội cho người tiêu dùng tiếp cận với xu hướng của thị trường thế giới.

Theo các chuyên gia, rào cản chính cho phát triển xe thuần điện (EV) tại Việt Nam là hạ tầng cơ sở. Hiện tại, mới chỉ có VinFast phát triển mạnh hạ tầng cho xe điện, nhưng việc các loại xe khác có sử dụng chung được trạm sạc của VinFast không thì lại khó nói.

Chia sẻ thực tế này, ông Nguyễn Minh Đồng, chuyên gia ô tô cho rằng, muốn phát triển xe điện, Chính phủ và doanh nghiệp sản xuất phải đồng hành, hợp tác để xây dựng trạm sạc. “Người dùng xe điện di chuyển một quãng đường xa hơn 300 km thì có bao nhiêu chỗ sạc điện? Người dân không thể mua nhiều chiếc xe để sử dụng cho nhiều hành trình khác nhau”, chuyên gia này nói.

Ở một góc độ khác, việc cân đối nhu cầu điện cho hạ tầng xe điện cũng là một câu hỏi chưa có lời giải rõ ràng, bởi tới nay chưa có quy hoạch về trạm sạc, nguồn cấp, cũng như nhu cầu quy mô công suất cho loại hình này được tính toán cụ thể để tránh lãng phí khi đầu tư. Hiện các đầu tư trạm sạc đều là tự doanh nghiệp triển khai và không có sự hợp tác giữa các doanh nghiệp để tiết kiệm đầu tư xã hội trên bình diện tổng thể.

Bên cạnh đó, nguồn điện để duy trì hệ thống điện của Việt Nam vận hành ổn định hiện nay chủ yếu là nhiệt điện than – vốn được cho là không sạch so với năng lượng tái tạo, vì thế cả chuỗi dây chuyền từ sản xuất điện đến xe điện chưa đạt được mục tiêu xanh như kỳ vọng.

Trước thực trạng hạ tầng cơ sở điện chưa thể cải thiện nhanh trong 5 năm tới, việc phát triển các dòng xe hybrid đang được xem là lối thoát phù hợp hơn cho thị trường Việt Nam. Với việc tiêu thụ nhiên liệu giảm khoảng 40-50% so với trang bị động cơ đốt trong thông thường, xe hybrid sẽ đóng góp không nhỏ trong quá trình giảm phát thải do tiêu thụ ít nhiên liệu hoá thạch hơn.

Hiện có 2 loại xe hybrid tại thị trường Việt Nam là hybrid thuần túy dùng động cơ xăng và hybrid plug-in (PHEV) sử dụng song song điện chạy bằng pin và xăng/dầu để cung cấp năng lượng cho xe vận hành. Nếu hybrid plug-in (PHEV) có ưu thế hơn trong quá trình vận hành khi chủ xe có thể chủ động sạc pin, thay vì phụ thuộc vào động cơ (quá trình phanh tái tạo năng lượng), thì nhược điểm lại là giá cao hơn khoảng 20% so với xe hybird thường.

Tuy nhiên, người tiêu dùng có thể hy vọng sự tham chiến thị trường xe hybrid của THACO gần đây với thương hiệu KIA có thể mở ra một giai đoạn có lợi cho người tiêu dùng và tiến trình giảm phát thải của Việt Nam. Đó là bởi trong quá khứ, người ta đã chứng kiến sự tham gia của THACO và các thương hiệu do doanh nghiệp này cung cấp ở tất cả các phân khúc, thị trường đã tạo ra cuộc cạnh tranh sôi động và người tiêu dùng được hưởng lợi nhiều nhất khi giá xe vì thế đã trở nên “dễ chịu” hơn.

Theo Báo Mới